Se o seu fillo pertence á Xeración F (de frouxos), a culpa é de vostede


Os mozos non saben como afrontar o mundo fóra da súa burbulla de coidados. A clave para que cheguen lonxe é deixar que tropecen e caian.



El país


Traspasamos aos nosos fillos as cotas de benestar máis elevadas xamais vistas no mundo occidental. Pero os adolescentes de hoxe, cos seus pasaportes ateigados de selos, coas súas tres horas de guitarra á semana e un armario de zapatillas de deporte que vostede de crío nin soñou, non parecen mostrar as aptitudes necesarias para coller as rendas das empresas, mercados e gobernos do mundo. Nin o que é máis importante: o temón das súas vidas. Xa se fala dunha xeración de cristal.

O ensino máis valioso que un pode legar aos seus descendentes é a destreza para encaixar os avatares do día a día, a capacidade para enfrontarse aos problemas (graves e menores) que se interpoñan no seu camiño e a habilidade para transformar as realidades presentes na súa versión máis positiva. Isto esixe a intervención de suxeitos instruídos. O problema é que, lamentablemente, todo parece indicar que os nados nos albores do século XXI forman unha xeración que fraquea en certos aspectos crave da súa formación emocional. Valores como a enteireza, a empatía ou o espírito de superación só emiten leves e débiles escintileos, abocando á sociedade actual a un alarmante estado de inmadurez. Neste sentido, expertos como Alejandro Néstor García Martínez, profesor e doutor en Sociología da Universidade de Navarra, explica: “Ante calquera complicación, moitos pais e educadores ven necesaria a intervención directa e, en demasiadas ocasións, aforran aos seus fillos as dificultades e, ao cabo, protéxenlles dos problemas que tratan de resolver por eles”.

Tales síntomas, unha vez detectados, recompilados e analizados, conducen a un diagnóstico común, unánime e sen fisuras: vivimos inmersos nunha sociedade infantilizada. O sociólogo describe este escenario como “aquel no que os seus membros son facilmente manipulables e non son capaces de manter un discurso coherente”. Un panorama certamente desalentador que o profesor vincula “ao medo ou á incapacidade das persoas para expor e manter unha posición razoada e fundamentada, sobre todo, cando esta é contraria á do resto”.

A culpa é dos pais
Unha sociedade co perfil descrito non xorde da noite para a mañá, require da confluencia de diversos elementos e circunstancias. Pero, cales? que factores propiciaron que hoxe esteamos a falar dunha xeración de cristal que rompe en mil pedazos con tan só mirala? O doutor en Psicoloxía e autor do libro Fortalece a tu hijo (Planeta), Javier Urra, atopa na actual paternidade ou maternidade tardía e no feito de que se teñan poucos fillos, dúas das razóns que explican a conduta sobreprotectora xeneralizada dos proxenitores: “Estas circunstancias fan que varíe notablemente a perspectiva e a forma de educar. Moitos pais se atontan cando teñen fillos e cometen un grave erro que consiste en que non queren que o seu fillo sufra, o cal é imposible”.

Pola súa banda, García Martínez abunda na mesma opinión e recalca desde a súa visión sociolóxica que “a suposta perfección do Estado de benestar trouxo consigo a idea de que alcanzar ese confort significa non ter ningún problema. Por iso, en xeral, procúrase que as novas xeracións non se vexan na necesidade de enfrontarse a contratempo algún. Con todo, esta decisión abócalles a unha carencia formativa e de autonomía no seu proceso para alcanzar a madurez”.

Erros ben intencionados
“No ámbito educativo os pais pensamos que somos grandes expertos mundiais”, recoñece Rafael Manuel Hernández Carreira, director nos centros de aprendizaxe Kumon, doutor en Ciencias da Educación e profesor da Universidade Pablo de Olavide (Sevilla). Unha arrogancia que o propio experto atribúe a que a súa xeración sexa, probablemente, a que maior nivel instructivo tivo na historia: “E isto fainos crer que sabemos de todo”. A ese atrevemento súmase o afán dos titores por evitar o sufrimento dos fillos, como apunta Urra, o que trae consecuencias imprevistas. “A creación dun espazo seguro está a ser máis daniño do que os pais e profesores creen”, insiste Sonia Martínez Requejo, profesora da área de Educación da Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación da Universidade Europea (Madrid), quen defende a tese de que “un comportamento sobreproctector impide aos nosos mozos a oportunidade de facerse coas ferramentas necesarias para saír adiante na vida”.

Mireia Cabero, profesora de Educación e Psicoloxía da Universitat Oberta de Catalunya (UOC), reafírmase en que este empeño dos pais por encerrar aos seus fillos nunha urna sacra é misión imposible. Pero, sobre todo, é contraproducente. “Cando non se permite aos adolescentes que de forma controlada vivan as súas propias dificultades, decidan e se equivoquen, estáselles protexendo en exceso”. Resultado? “Inmadurez emocional”, responde; “para que un mozo poida percorrer en bicicleta e cunha mochila o Camiño de Santiago, fai falta que uns anos antes os seus pais lle quitasen á súa bici as rodiñas de apoio e que lle permitisen caerse para vivir a dor dos tropezóns e así aprender a urxencia de sosterse”.

Urra, pola súa banda, defende unha educación na que os pais “leven aos seus fillos a campamentos de verán para que descubran a austeridade ou que realicen visitas a un hospital para ver a outros nenos enfermos co fin de que coñezan a existencia do sufrimento”. Coa proposta deste tipo de actividades, o que fose Defensor do Menor da Comunidade de Madrid persegue facer fronte á idea de que hai que ser felices si ou si. Unha entelequia que, engade Urra, a sociedade vendeu aos mozos e que estes compraron. O problema é que “cando un día a súa parella lles deixa, perden o traballo ou caen enfermos, se veñen abaixo. rompen. Son unha xeración feita de cristal e deberían ser como unha pelota de tenis, que ao ser lanzada contra a parede se deforma, pero despois recupérase”, apunta.

Hai que chorar… un pouco
Para chegar a ser “unha pelota” e non unha fráxil figuriña é fundamental aprender que os días non son só de cor de rosa, tamén os hai verdes, azuis, amarelos e, por que non, grises e negros. Isto equivale a aceptar que os conceptos alegría, diversión ou satisfacción coexisten cos de esforzo, sacrificio e decepción. “Se afacemos aos nenos desde pequenos a obter de forma inmediata todo o que piden, estamos a facerlles un fraco favor”, sostén o director de Kumon, Hernández Carreira, quen cre que “é importante formar nenos resilientes, con capacidade para sobreporse dos fracasos e con tolerancia á frustración, xa que estas competencias serán fundamentais nas súas vidas adultas”. E engade: “Pasalo mal e coñecer o valor que teñen as cousas é importante para saber que a vida non é un camiño de rosas”.

Agora ben, aínda que a profesora Martínez Requejo admite que este mundo non é un remanso de paz, tamén considera que a vida non é só un val de bágoas e que hai que educar buscando o equilibrio entre o sacrificio e a diversión. “Non creo que basear todo o sistema educativo nos conceptos de esforzo e renuncia sexa moi produtivo. As aulas deberían reflectir a realidade, na cal sen dúbida hai privacións, pero non sempre, nin en todos os casos”, sostén.

Agora ben, quen, onde e como se ha de inculcar aos adolescentes as competencias que necesitarán para chegar á idade adulta o mellor pertrechados posible? pais ou docentes? no fogar ou na escola? “Sen dúbida, debería ser unha misión compartida. Tanto os proxenitores como os profesores teñen ao seu cargo unha parte da educación emocional do neno”, afirma a profesora. Con todo, existe unha traba e é que “moitos pais, a día de hoxe, carecen dos coñecementos pertinentes sobre xestión emocional. De modo que, no fondo, é un problema que afecta tanto á xeración de mozas como á que integran os adultos”, avisa.

CALAR POR MEDO A CONFRONTAR
Temos os niveis de susceptibilidad en máximos históricos e a capacidade para encaixar as verdades baixo mínimos. Ambos os trazos describen unha sociedade infantilizada que se nutre de actitudes, discursos e comportamentos politicamente correctos.

Esta realidade alberga non poucos riscos, sendo o máis grave “a perda da opinión propia ou mesmo a posibilidade de chegar a crer que é preferible non situarse nin opinar, xa que iso pode traer debates e confrontacións públicas con outros”, laméntase o sociólogo Alejandro Néstor García, profesor e doutor en Sociología na Universidade de Navarra.

Ler filosofía axuda
Doutra banda, atendendo ao que actualmente está a ocorrer na escola, o profesor Hernández Carreira laméntase de que “aínda que se está traballando moito na tolerancia e o respecto ás ideas e opinións distintas ás habituais, non se está obtendo moito éxito”. Un fracaso que atribúe ao que en socioloxía chámase pensamento único e que podería neutralizarse “si se propiciase entre os alumnos o pensamento diverxente complexo, entendido este como a capacidade de razoar críticamente ante verdades absolutas desde unha construción elaborada e baseada en argumentos”.

O profesor propón que a escola se valla de certas técnicas didácticas como pode ser o role playing (posta en escena), os coloquios ou os debates. Iniciativas onde o diálogo sexa a ferramenta que ha de servir para comprender aos demais, e non unicamente como unha quenda de palabra para refutar inmediatamente cunha batería de conviccións e apriorismos”.

Ademais, lembra que a intelixencia convencional que desenvolvemos co estudo tamén é esencial para forxar ás persoas, é dicir, empaparse de materias como filosofía ou historia. “Se non somos capaces de entender como os grandes pensadores analizaban situacións similares que afectaron ao ser humano desde as súas orixes, estaremos a renunciar a un magnífico legado e patrimonio cultural e educativo”, alerta, á vez que subliña que “un individuo que leu, formouse e foi educado, sabe desenvolverse no mundo, pero tamén cos demais e consigo mesmo”. Ana García Vázquez, consultora en práctica filosófica e coorganizadora do Día Mundial da Filosofía, dá tres nomees: Platón para cuestionarllo todo, Aristóteles para valorar a experiencia e Descartes para non deixar de dubidar. Todos duros como rocas.
Seguinte
« Prev Post
Anterior
Next Post »