"Facer como que non pasa nada e apartar a mirada é dunha irresponsabilidade tremenda e leva facéndose anos. Antes eran palabras homófobas escritas na lousa. Hoxe son voces que queren cantar o cara ao sol ou repiten bulos en voz alta, ás veces a berros", escribe Noelia Isidoro.
Noelia Isidoro :: lamarea.com
Nun tren en marcha ninguén é neutral. A mentira da equidistancia segue sen sosterse, pero o seu dano no terreo educativo é cada vez máis evidente. Sabémolo quen damos clase igual que saben os que non están nela que o que non se nomea non existe. Que máis aló do ruído da proposta do veto parental está o silencio nos temarios instalado desde hai décadas. Que o currículo escolar segue sendo inmenso, tan longo como cando eles estudaron, pero ademais está descontextualizado. Non é só que aos últimos temas nunca se chegue, é que parece que o final segue sendo a chegada da democracia. Aínda que sabemos que aí non termina o traxecto.
Hai corenta anos de tramo histórico que case nunca se percorren durante a
educación obrigatoria. Á
transición sen o seu mito e a continuidade das institucións franquistas durante
a democracia case nunca se chega nos temarios da ESO. Ademais, o tren non para,
móvese e non o fai só nos libros de Historia nin nos inabarcables doutras
materias. Avanza nos programas de entretemento, nas canles de YouTube e nos
bulos que chegan por Instagram e
WhatsApp de adolescentes. O contexto actual non ten nada que ver co de hai unha
década, nin sequera co de fai tres anos. O triunfo da ultradereita non se mide
só en votos e deputados, senón nos comentarios bestas disparados de socato que
se escoitan nas terrazas dos bares e ás veces fanse estrondo nos corredores dos
institutos.
Fai tres cursos empezamos coas bandeiras. O que antes eran pollas debuxadas
nas mesas ou nos seus cadernos cando se aburrían convertéronse en franxas
rojigualdas, xogase ou non xogase a selección. Dos garabatos pasamos ás
pulseiras. E das tiras de cores á palabra. Hai un ano, no coloquio posterior a
unha función teatral á que acudiron estudantes de Bacharelato, un deles
pechou a súa intervención cun «viva España!» que nada tiña que ver co tema da
representación. Moitos dos seus compañeiros aplaudiron con ganas. O
bochorno foi espantoso. Ao día seguinte, cando o comentaba con eles en clase,
non vían o problema. Alguén me dixo ao terminar: «Pois profe, ti dás Lingua española» (e faltoulle subliñar o adxectivo). Á semana volvemos ao teatro cun
grupo diferente. Mentres esperabamos ao comezo da representación dúas alumnas
facían unha story de Instagram coreando «el Valle non se toca».
17 anos.
Desde entón, o ruído foi crecendo. O que se escoita nos medios e
nos bares trasládase ás aulas. Esta semana no meu instituto había grupos de
adolescentes entusiasmados co mitin de Mosteiro na súa localidade. Moitos
acudiron. Outros tantos non, pero nos corredores o día despois había círculos
comentando fotos do acto nos seus móbiles. O xoves a noticia era outra: o bulo
do día da violación o 24 de abril. Comentándoo en clase, algúns mozos
fanfarroneaban e ríanse en alto de “a súa oportunidade”. Dúas mozas dicían que,
polo si ou polo non, non pensaban saír.
Dá igual o que suceda, o discurso do odio, das rúas e os espazos públicos
só para uns poucos vai gañando. Fai ruído, coméntase. Por iso non ten sentido
coller o xiz cunha venda nos ollos e tapóns nos oídos, nin falar do respecto
aos Dereitos Humanos só en momentos puntuais, en días especiais que en ocasións
teñen moito de decoración e pouco de contido. Non se educa sen contexto, igual
que non se aprende sen cuestionar. De nada serve ensinar os medios de
comunicación, nin sequera como consultalos, si cando eles comentan bulos nós
cinguímonos ao tema que toque no libro de texto.
Facer como que non pasa nada e apartar a mirada é dunha irresponsabilidade
tremenda e leva facéndose anos. Antes eran palabras homófobas escritas na lousa.
Hoxe son voces que queren cantar o cara ao sol ou repiten bulos en voz alta, ás
veces a berros. A resposta non pode ser borrar a lousa, mandar calar e facer
silencio. Nin por pedagoxía nin por responsabilidade. A equidistancia é
falaz e perversa. Porque en clase temos rapaces con pulseritas coa bandeira
sentados á beira doutros que son nixerianos, ou marroquís ou colombianas.
Porque teñen entre 12 e 18 anos e fan comentarios que encantarían a Abascal.
Porque non son só votos, igual que non son só pollas ou bandeiras, bulos ou
vídeos de Tik Tok. É discurso e convivencia. E estase indo á merda.