Evitar que o neno converta un 'perro' nun 'pelo' cando fala pódese previr
cunha dieta sólida a partir do ano e o desterro do chupete.
El país
A chamada lingua de trapo dos nenos pequenos que adoita arrincar máis dun
sorriso entre os adultos pódese converter nunha dislalia a partir dos 4 anos e
medio, cando articula un ou varios sons de maneira incorrecta sen ter ningún
problema físico. É o caso dun neno que di sapato no canto
de zapato. A dislalia “trátase dunha das consultas de logopedia
menos graves e que ten un mellor resultado co tratamento. Prodúcese sobre todo
na etapa do desenvolvemento da linguaxe dos nenos, durante os 6 primeiros anos
de idade”. Explica Darío Fernández Delgado, psicólogo, logopeda e médico de
familia de o Gabinete Médico
Delicias.
As dificultades articulatorias ou dislalias poden
solucionarse de maneira espontánea coa idade (dislalia evolutiva) ou poden
requirir a intervención dun logopeda que corrixa a pronuncia errónea do neno,
como cando se prolongan no tempo ou se trata dunha ou varias dislalias de
complicada solución (dicir pego en lugar de can).
As dislalias infantís sen diagnóstico nin tratamento que se prolongan no
tempo, máis aló dos catro anos e medio, poden carrexar ao neno “dificultades
para a aprendizaxe da escritura e a comprensión lectora cando é máis maior,
porque o neno escribe como escoita e fala. As dislalias que tardan en corrixirse
poden persistir na idade adulta e vir tamén acompañadas de fracaso escolar e
baixa autoestima, porque o neno foi obxecto de burla pola súa forma de falar”,
explica o logopeda Darío Fernández, que cifra nun 60% os casos de dislalias que
os proxenitores consultan aos logopedas. No entanto, Solenn Roussel, logopeda
do centro de psicoloxía e logopedia, Bla Bla matiza que
“a adquisición da fala é similar á construción dun quebracabezas, onde o neno
aprende a xuntar as distintas pezas ata que consegue encaixalas perfectamente.
Cada neno ten o seu propio ritmo de aprendizaxe. O habitual é que ao redor dos
4 anos a maior parte dos sons pronúnciense correctamente, aínda que non sempre
ocorre o mesmo con sons máis complexos como a s, z e rr,
polo que convén dar unha marxe até o cinco ou seis anos de idade para comprobar
como evoluciona o neno”. Roussel menciona varios sinais que pon de manifesto a
dislalia infantil:
Cambio sistemático dun son por outro. Como no caso de cambiar sempre o son k por
a t.
Confusión entre sons. O neno é capaz de articular de maneira illada a
s e a z, pero confúndeas como no caso de dicir sapato, aínda que sexa capaz de
dicir zume. Tamén pode dicir sapo pero no canto de casa di caza.
Linguaxe ininteligible do neno, que require un gran esforzo para
comprender o que quere expresar.
Causas que dificultan a correcta pronuncia do neno
Entre as razóns máis habituais que provocan nas neno dificultades para
articular de maneira correcta as palabras, atópanse:
O atraso psicomotor implica
un ton muscular escaso que resta forza á mandíbula, lingua e o aparello fonador
que interveñen na fala.
Otitis frecuentes, que
impliquen un período de perda de audición, mentres se diagnostica, trata e recupera
o neno.
A respiración a través da boca debido a afeccións como os catarros, as vexetacións ou as sinusitis,
que inflúen na deformación do padal cara arriba; o beizo superior se retrae e
acurta, o que dificulta a colocación correcta da lingua para pronunciar os
sons.
A incorrecta colocación dos dentes que impide unha oclusión adecuada da mandíbula e obstaculiza o
funcionamento adecuado do aparello fonador do neno.
Previr a dislalia nos nenos
Desde casa, podemos axudar aos nosos fillos para que fortalezan os órganos
que interveñen na fala (bucofonatorios), distingan de maneira correcta os
diferentes sons e melloren a súa habilidade articulatoria. Desta forma, as
dislalias infantís pódense manter baixo control con pautas preventivas como:
1. Evitar as infeccións de oído e os catarros.
2. Fomentar a respiración nasal no neno.
3. Achegar unha dieta sólida a partir do ano para fortalecer os
músculos articulatorios da boca.
4. Evitar o chupete ou a succión do polgar porque provoca
deformacións do padal e a incorrecta deglución (tragar alimentos ou líquidos).
5. Practicar en casa exercicios que manteñen en forma o aparello fonador como
soprar veas, chifres, globos ou matasogras, coller auga cunha palliña para
pasala dun vaso a outro, practicar onomatopeias como sons de motos ou facer
pedorretas.
6. Dar exemplo ao neno á hora de falar. Evitar os diminutivos,
articular de maneira clara, pero sen esaxerar. Os nenos son grandes imitadores
tamén no que respecta a como se expresan os adultos.
7. O xogo e a música son dúas ferramentas útiles para
motivar que o neno distinga de maneira lúdica, relaxada e sen presión emocional
os sons para que os pronuncie de maneira correcta, como no caso de divertirse a
través dos trabalinguas ou canturrear sílabas (miiimaaamuuumoooo) e cancións.