As 10 condutas dos pais que entorpecen a educación dos nenos

Profesores e psicólogos identifican as actitudes máis nocivas dos proxenitores á hora de implicarse na educación dos seus fillos.

La Vanguardia

A maioría dos pais e nais concede moita relevancia aos estudos dos seus fillos e trata de implicarse neles. Pero mestres e psicólogos aseguran que non sempre teñen claro cal é o seu papel na aprendizaxe escolar e ás veces adoptan actitudes que acaban danando a educación dos fillos.

ESTUDAR CON ELES

Ser pai e mestre á vez crea conflitos e dependencia

“Chegan os primeiros deberes escolares e aí están papá e mamá á beira; e os deberes son da criatura, non da familia; o deber da familia é velar por que o neno teña espazo e tempo para facer as súas tarefas e, si son moi pequenos, facilitar a organización do tempo”, explica María Jesús Comellas, profesora da UAB na facultade de Ciencias da Educación e psicóloga especializada en relaciónelas familia-escola.

Benjamí Montenegro, do Equip Psicològic do Desenvolupament de l’Individu, di que o papel dos pais é o de auditores: “Han de controlar que o traballo estea feito, pero non entrar no contido porque se trata de que as tarefas as fagan os nenos e así traballar a súa autonomía”. Iso non significa que si o neno expón algunha dúbida non se lle dean pistas ou ferramentas para resolvela. Din os expertos que facer de mestres e pais á vez non trae máis que problemas: crea conflitos familiares diarios e dependencia, porque os nenos afanse a que haxa alguén encima deles para traballar. E si o crío ten dificultades de aprendizaxe ou necesita reforzo, o consello é buscar un profesor particular.

RESOLVERLLO TODO

Liquidar os seus descoidos dificulta a súa maduración

“Os nenos han de aprender a organizarse e a liquidar os seus problemas, a calquera idade, e non hai que mandar a ninguén correndo a comprar tinta de impresora a última hora da tarde porque ao día seguinte ha de entregar un traballo nin levarlle á escola o libro ou o bocadillo esquecidos; si os pais resólvenlles todo ‘con tal de que estuden’, non maduran, non asumen as súas responsabilidades nin aprenden a ser autónomos”, coinciden Comellas e Montenegro.

FOCALIZAR TODO NO ESTUDO

Facer da formación o eixo da vida familiar dana a relación

Os educadores aseguran que unha frase moi reiterada dos estudantes é “aos meus pais só lles interesa si estudo, o demais non lles importa nada”. “Cando focalizas todo nos estudos, cando o primeiro que lle preguntas ao teu fillo na porta da escola é que deberes tes ou que nota puxéronche no canto de como che foi o día, ou con quen che relacionaches, transmites que che interesa a aprendizaxe, non a persoa”, di Comellas. E agrega que o mesmo ocorre cando ao fillo universitario libéraselle de tarefas domésticas porque “o seu traballo é estudar”. “Esa persoa ten que vivir, ha de saber organizarse, ter habilidades domésticas e saber relacionarse, e diso ás veces non nos ocupamos, nin nos interesamos pola súa vida emocional e relacional”, salienta a psicóloga.

QUERER XENIOS

Sobreestimular a miúdo provoca o efecto contrario

Os mestres explican que unha práctica moi habitual nas familias é a de sobreestimular aos nenos. “Todos queren un fillo xenio e énchenlles o berce de dispositivos, abusan de xogos didácticos, afánanse porque aprendan moitas cousas e canto antes mellor, e esa sobreestimulación non só non inflúe nunha evolución cognitiva máis rápida, senón que a miúdo ten efectos contraproducentes en forma de problemas de atención ou de falta de concentración”, explica Joan Domènech, mestre do colexio Fructuós Gelabert de Barcelona.

Esa impaciencia respecto á aprendizaxe provoca, segundo os psicólogos, que os pais se desesperen ante as primeiras dificultades nos estudos ou vivan como un fracaso os primeiros malos resultados, sen ter en conta que a educación é un proceso a longo prazo e que o que os nenos necesitan para aprender é paciencia e ánimo. “Os pais non deberían considerar os malos resultados como un fracaso porque iso reduce a autoestima dos fillos e incapacita cada vez máis a uns e outros”, advirten.

PREMIAR AS NOTAS

O estímulo material desvirtúa e pode aumentar a frustración

As notas nin se han de premiar nin castigar; hanse de eloxiar e aplaudir, ou analizar si é necesario dedicar máis tempo a estudar, segundo os expertos. “O mellor estímulo é descubrir cousas novas e desenvolver os teus intereses, si fai falta un estímulo material, é que algo non funciona”, apunta Domènech.

Montenegro advirte que os premios poden causar unha dobre frustración, porque con frecuencia ofrécense por notas pouco realistas e si o rapaz non triunfa a pesar da recompensa prometida a súa sensación de fracaso e o seu malestar é dobre: ademais de non alcanzar a súa meta escolar, queda sen agasallo.

DISFRAZAR A VAGANCIA

Buscar trastornos detrás dos fracasos atrasa a madurez

Outra conduta recorrente que observan os educadores é a tendencia dos pais a buscar trastornos neurológicos detrás dos fracasos escolares dos seus fillos. “Hai moitos nenos que son incapaces de esforzarse en facer os deberes ou en estudar porque son vagos, e iso é inmadurez, non un trastorno mental, e ás veces téntase disfrazar esa vagancia como intolerancia á frustración ou intolerancia á tensión, cando o que teñen é falta de autonomía”, comenta Montenegro. Comellas subliña que esta actitude ten que ver coa actitude hiperprotectora de moitos pais que buscan a etiqueta do trastorno para o baixo rendemento dos seus fillos “porque no momento en que se disfraza algo como trastorno se desculpabiliza a todo o mundo”.

EXERCER DE DETECTIVES

O control absoluto das súas tarefas suscita desconfianza

Hai pais que rastrexan os deberes, traballos, a data de exames ou os comentarios dos seus fillos en clase a través da axenda escolar, a web do centro, as redes sociais ou implicando nas súas indagacións aos pais doutros nenos da clase, con quen están en permanente contacto por WhatsApp. “Esa conduta provoca unha fenda de desconfianza e non resolve nada”, advirte Montenegro. No canto de exercer este control absoluto aconsella realizar un acompañamento afastado, revisar conxuntamente co rapaz a axenda de tarefas pero deixándolle que sexa autónomo para realizalas. E para os pais que optan por preguntar a lección para saber si o neno preparou un exame, os expertos recomendan porlle tres ou catro preguntas por escrito, porque normalmente non hai exames orais e de nada serve que o neno se saiba a lección falando si logo exprésase mal por escrito ou comete moitas faltas de ortografía.

USAR O ESTUDO COMO PEAXE

As tarefas escolares acaban entendéndose como un castigo

“Castigado a facer os deberes” ou “ata que non acabes de ler non hai debuxos” son frases que utilizan algúns pais para incitar aos seus fillos a facer as tarefas escolares. Pero os expertos aseguran que o tempo de estudo debería ser sempre un tempo de tranquilidade e acougo, non de regañinas. O obxectivo, explican, debe ser axudar aos nenos a descubrir o pracer da lectura ou da aprendizaxe, e iso non se consegue si exponse as tarefas escolares como un castigo ou como unha peaxe necesaria para poder gozar de actividades pracenteiras como saír cos amigos, ver a televisión ou xogar coa consola.

E a medida que crecen, han de entender a relación entre esforzo, dedicación e resultados, “e asumir que si han de estudar máis porque tiveron malas notas trátase dun investimento, non dun castigo”, indica Comellas.

PROXECTARSE NOS FILLOS

As expectativas non sempre se adecúan ás capacidades

Os psicólogos consideran que en moitas familias pesan máis as expectativas que teñen os pais sobre os estudos dos fillos que as preferencias ou capacidades destes, e moitos rapaces son orientados a estudar o que queren ou lles gusta aos seus proxenitores. “Neste país confundimos intelixencia con título, continuamos desprestixiando a formación profesional e non valoramos a creatividade como un medio para vivir”, reflexiona Comelles.

NON RESPECTAR A LIÑA ESCOLAR

O modelo dos pais non garante o éxito hoxe

Moitos pais pensan que o modelo e os métodos educativos que lles serviron a eles serviranlles aos seus fillos, pero a escola cambiou moito e os nenos tamén. “O que a ti che gustaba do colexio, o que aprendías entón ou como o aprendías non ten por que ser un modelo de éxito para os teus fillos”, advirte Domènech. E por iso considera un erro que os pais traten de ensinar aos fillos a ler ou a calcular pola súa conta ou lles poñan actividades de reforzo en casa, sen considerar que quizá están a interferir no ritmo ou o método pedagóxico que segue a escola. “Un ha de exporse a que escola leva ao seu fillo, asegurarse de que comparte as mesmas ideas, e logo acompañar ao neno na aprendizaxe pero con respecto ao proceso que seguen na escola, e non dar ás neno mensaxes diferentes”, reflexiona. Os educadores son especialmente críticos cos pais que mostran constantemente o seu desacordo cos profesores en presenza dos nenos, porque estes aproveitan esa situación para manipular a uns e a outros.

Related Post