Fai un par de días, cando seguiamos o debate
de investidura e Rajoy propuxo no Congreso un gran pacto de Estado sobre
Educación é cando acabei de convencerme de que estamos nun bucle. E de que
algúns teñen ou moi mala memoria, ou unha cara máis dura que o cemento armado.
Acordeime dese momento porque o 1 de setembro é un día moi importante no
calendario educativo; hoxe os profesores –e profesoras- reincorpóranse aos seus
postos; aínda sen nenos, aínda sen alumnos, pero xa no escenario onde os
próximos meses espéralles unha tarefa de aúpa. Unha tarefa que, por desgraza,
-e hai que repetilo tantas veces como sexa necesario- continúa sen o
recoñecemento e o respecto -tanto social como económico- que si se dá noutros
países.
Por iso paréceme tan oportuna unha carta que hoxe publica o Huffington Post; a carta aberta dun educador que se estrea este curso como tal. As súas mensaxes son moi básicas; aos políticos, por exemplo, dilles: "deixade de mercantilizar a educación; abandonade a idea de cadea de montaxe; abastecede as leis educativas de pensamento crítico e cívico; descargádeas de competencia e contidos". Logo, á sociedade en xeral, ante esa frase tan manida de "os mestres teñen demasiadas vacacións" responde: "vide comigo o primeiro día. Manexade unha clase de 25 nenos; unha mañá, só unha. Despois, valorade". Aos nenos, aos seus nenos, promételles: "iredes a casa con máis curiosidade que deberes". E por último a si mesmo, ao seu "eu" futuro, cando xa teña unha chea de anos de experiencia e estea desgastado, limítase a recomendarlle "que nunca deixe de ler esa carta".
En fin, hei de confesarlles que me encanta
abrir así La Ventana porque toparse con alguén que exhiba tanta ilusión e tanto
compromiso é como un xute de vitaminas. Xa sei que os cínicos dirán que é unha
reflexión inxenua e utópica, pero a min paréceme fermosa e necesaria. Porque
sen esa ilusión e sen ese compromiso ninguén pode –ou ninguén debería- ser
mestre. E o resto –todos- poderiamos coidarlles para que non se lles gasten as
pilas.
Achégase a volta ao cole e urxe a necesidade de dar voz aos arquitectos da vida: os mestres. Fálavos un a piques de iniciar a súa carreira profesional e diríxome, cargado de compromisos mutuos, a todos aqueles interesados no presente e futuro das sociedades.
Á sociedade en xeral
O noso compromiso
debe basearse no respecto. "Os mestres teñen demasiadas
vacacións". Comentarios deste tipo non axudan. Necesitan resposta? Di
moito dunha persoa o feito de valorar ou non o labor do bo educador. Non. En
moitos casos, os oídos xordos serán a mellor resposta ante tal ignorancia. Pero
si queremos entrar ao trapo, dabondo é sabida a importancia vital da educación.
A profesión da que se erixen as demais. Para chegar aquí pasamos por un camiño
tortuoso, non nolo fagades aínda peor. Si baballoades co que chamades
"vacacións", direivos que a mestra considera ese período parte do
traballo. Que facer cos renacuajos o curso que vén. Como motivarlles. Que
planificar. O obxectivo de crear persoas libres, críticas, creativas e
entusiastas non é unha tarefa fácil. Vide comigo o primeiro día. Manexade unha
clase de 25 nenos (con sorte). Unha mañá. Só unha. Despois, valorade. Quizá os
vosos comentarios se evaporen.
Aos compañeiros
Aos meus compañeiros
de profesión direilles que confiedes en min. Nos mozos. Que nos ensinedes.
Espero aprender moito de vós. Sen dúbida, estarei con papel e lapis. Pero sede
conscientes tamén de que estamos aquí para renovar e innovar, non para repetir
unha e outra vez o que xeracións anteriores fixeron. Cuestionade os vosos
principios, como tamén eu porei a proba os meus. A muletilla "eu levo
ensinando 20 anos" está baleira si ensinouse un ano e repetiuse 20 veces.
A miña opinión é que non existe un único método. Poderiamos coller o mellor de
cada un e colaborar. Nós debemos saber mellor que ninguén que fóra da hora
de Mates, 1+1=3.
Aos políticos
Si fixestes caso
omiso a toda a comunidade educativa, sería crédulo pensar que vos ides a
comprometer comigo. Escoitádenos, por favor. Deixade de mercantilizar a
educación. Abandonade a idea de cadea de montaxe. As persoas non son produtos.
Son seres integrais cun sistema de valores superior a calquera outro axente
material. Abastecede as leis educativas de pensamento crítico e cívico.
Descargádeas de competencia e contidos. E si toda negociación tórnase utopía e
a vosa razón segue secuestrada polo poder, polo menos, considerade a educación
como un investimento, pública claro. Unha riqueza que a sociedade recuperará
con exponenciais intereses nunhas décadas. Non en 4 anos. Igual xa non vos
interesa moito o trato.
Aos pais
Estamos no mesmo
barco. Ambos queremos o mellor para os vosos fillos. Grupos de WhatsApp,
molestas tutorías, continuas esixencias ou saídas de ton, non facilitarán remar
na mesma dirección. Eu serei o capitán. Pero vós sodes aínda máis importantes,
pasaredes máis tempo con eles. Ante todo, seredes o primeiro exemplo a seguir.
Lede e sede educados na súa presenza. Cada palada que deades será imitada. Que
as miñas pautas non llas leve a marea. Só veremos terra si comprometémonos
baixo a confianza e a dedicación recíproca.
Aos meus nenos
Aos que me poidan
ler. E aos que o farán nuns anos. Vós, os protagonistas. Eu, o voso guía,
mentor e confidente. Escoitarei sempre cun sorriso. Axudarei a descubrir os
vosos soños. Os vosos talentos. Ensinareivos a falar inglés, si, pero tamén a
xestionar as vosas emocións. Seravos útil, asegúroo. Desconectaremos o wifi un
intre e nos reconectaremos coa natureza. Descubriremos os camiños infinitos da
creatividade. Iredes a casa con máis curiosidade que deberes. Acudiremos aos
nosos maiores para lembrar que era iso do esforzo. Aguilloarei o voso interese
e motivación. Pensaredes por vós mesmos. Crédeme cando vos diga que xuntos
podedes cambiar este mundo inxusto. Eu prométovos que nunca vos esquecerei.
Ao meu eu do futuro
A ese mestre algo
desgastado con 40 anos de experiencia (reais, espero), diríalle que unha vez
creu. En rexeitar o inmovilismo e a rutina. En acoller o cambio. Lembraríalle o
seu orixinario compromiso humanista. E que nunca deixe de ler esta carta.