Un 38% dos menores acceden á rede a través dos dispositivos dos seus pais, usando o perfil destes ou un ficticio, segundo un estudo de Google.
El país
“Os nenos non nacen apresos, poida que teñan un menor respecto á tecnoloxía
do que lle temos os maiores, pero isto non quere dicir que saiban sacarlle
partido ou que saiban a que se enfrontan na rede”, afirma Javier
Pedreira, Wicho, coordinador do libro colaborativo Os nativos dixitais non existen (Deusto), no que 18 expertos en diferentes disciplinas relacionadas co TIC
poñen en dúbida un concepto, o de “nativos dixitais”, que se xeneralizou á hora
de referirnos aos nenos nados na Era Google, outorgándolles, polo
mero feito de case nacer cun smartphone na man, uns
coñecementos e un saber estar na rede que non se corresponde coa realidade.
Existen os nativos dixitais? Os pais controlan o que ven os seus fillos na
Rede? Dúas preguntas a ter en conta este martes 7 de febreiro, xornada na que se celebra o Día Internacional de Internet Seguro.
“É certo que en moitos casos os pais e as nais deixan facer aos menores
ante o seu suposto maior nivel de coñecementos e capacidades técnicas”,
corroboran desde o equipo de menores da Oficina de Seguridade Internauta (OSI),
pertencente ao Instituto Nacional
de Ciberseguridad (INCIBE). Podemos dicir, por tanto, que estamos subestimando os pais os perigos de
internet? “En xeral, as familias si que se preocupan pola seguridade dos seus
fillos e fillas en Internet como demostran os miles de consultas atendidas“,
manifestan desde OSI. Unha opinión que referenda Pedreira que considera que é
máis ben unha “especie de ignorancia feliz que fai que lles presupoñamos
superdotados neste sentido, minusvalorando a existencia de riscos”. O cocreador
da web sobre tecnoloxía Microsiervos é un gran defensor “das bondades de
Internet”, pero recoñece que como calquera outra ferramenta, a rede “ten un
lado escuro” que os pais teñen que explicar aos fillos, precisamente para que
estes saiban discernir.
Ese lado escuro ten nomes e apelidos:
ciberacoso, grooming, sexting, malware ou suplantación
de identidade. Conceptos que cada vez teñen máis espazo nos medios de
comunicación á vez que se multiplican os casos de nenos e adolescentes que
sofren as súas consecuencias. A EMEA Parents Survey de Google, un estudo no que participaron
2.411 pais con nenos de entre tres e 16 anos de seis países distintos, entre eles
España, demostra que os proxenitores son cada vez máis conscientes destes
riscos. Non en balde, os que entren en contacto con estraños (37%), accedan a
contido inapropiado (22%), lles suplanten a identidade (10%) ou compartan
información persoal (8%) figuran entre os maiores medos dos pais, que sobre
todo a partir do seis anos, en porcentaxes que se aproximan ao 50% (e
increméntanse coa idade) din falar cos seus fillos sobre estes perigos de
Internet.
“Convén que sexamos conscientes de que os riscos aos que se enfrontan os
menores en liña son equivalentes aos que se poden atopar no seu mundo físico.
Internet é un espazo público como unha rúa ou praza, e por tanto está cheo de
posibilidades, de xente, aínda que tamén de riscos”, afirman desde a Oficina de
Seguridade Internauta. Ao final, como afirma Javier Pedreira, en Internet
deberiamos actuar coa mesma cautela que cando dicimos aos nosos fillos que non
se vaian con descoñecidos pola rúa. “O problema é que moitos pais non o fan”,
engade, antes de tachar de “irresponsabilidade” o que os proxenitores non
queiran saber nada de nada da rede e das webs polas que navegan os seus fillos,
xa que “queiramos ou non forman parte de Internet, dun mundo interconectado”.
Segundo datos do estudo levado a cabo por Google, un 38% dos menores
acceden á rede a través dos dispositivos dos seus pais, utilizando o perfil
destes ou un ficticio e podendo acceder por tanto a contido non recomendado.
“Moitas veces os pais usan os dispositivos tecnolóxicos como apaganenos.
Desde idades moi temperás os pequenos están moi afeitos manexar smartphones e
tabletas, a ver vídeos de Peppa Pig en Youtube. Pero en Youtube, por exemplo,
se te descoidas acaban vendo un vídeo que non deberían ver”, reflexiona
Pedreira.
Por iso, case desde o mesmo momento en que os nenos “son capaces de manexar
un rato”, os pais deberiamos estar ao seu lado, acompañándolles na navegación,
explicándolles os riscos, ensinándolles a utilizar a rede de forma segura.
“Somos un modelo para os nosos fillos e fillas. Aprenden máis do que facemos
que do que lles dicimos. Ademais, darlles acceso a Internet sen ningún tipo de
control ou supervisión sería equivalente a deixarlles saír á rúa libremente e
irse onde queiran (ou onde lles leven). Se a esa idade non lles deixamos saír
sós, quizais tampouco debesen estar sós en Internet”, aseguran desde a Oficina
de Seguridade Internauta.
Segundo Google, un 47% dos pais utilizan a súa conta para navegar xunto aos
seus fillos a diario ou de forma moi frecuente, en contraposición co 27% que ou
non o fai nunca ou só faio como moito unha vez ao mes. “O ideal”, segundo os
responsables de OSI, é que se faga “continuamente, de maneira natural e
adaptándonos á idade e madurez do menor” e que esta supervisión leve a cabo
desde o primeiro contacto coa tecnoloxía do menor, “para ir comentando xuntos e
de maneira sinxela algunhas cousas nas que nos debemos fixar ao navegar, por
exemplo que non todo o que salgue en Internet é certo”.
É máis efectiva esta navegación conxunta que todas as ferramentas que temos
á nosa disposición para evitar que os nosos fillos accedan a determinado
contido? Os resultados do estudo de Google colocan ao antivirus como a
ferramenta máis utilizada polos pais (máis da metade úsano), seguido polos
programas de control parental (35%). Con todo, para o coordinador de Os
nativos dixitais non existen, ferramentas como a do control parental “dan
unha falsa sensación de seguridade, xa que os filtros son imperfectos e logo,
cando salguen de casa, os nenos poida que se atope con dispositivos sen eses
controis e cheguen a contido non apropiado”, polo que sería mellor que mentres
navegamos con eles, cheguemos a ese tipo de contido, para explicarlles por que
non hai que acceder a el.
Da mesma opinión son en OSI, onde consideran que estas ferramentas poderían
ser “un complemento útil” para limitar e supervisar a actividade dos menores en
internet, pero matizan que “nunca” poderán substituír o necesario labor de
acompañamento e diálogo que se ha de dar na familia. Nese sentido, máis aló de
tratar sobre as páxinas web pouco apropiadas, dos banners de publicidade ou das
descargas que poderían conter virus, desde a oficina estatal animan a “fomentar
un espírito crítico” nos menores que lles permita “cuestionarse a veracidade
dunha información para non caer en bulos, cadeas, nin tomar parte en modas
perigosas”; tamén a “traballar a súa asertividad”, para que sexan capaces de
dicir non, rexeitando desta forma “contactos de descoñecidos e outras peticións
que lles incomoden”. Por último, insisten en non esquecer “o respecto cara aos
demais”, promovendo a responsabilidade e a empatía “para que non danen a outras
persoas, nin directamente, nin compartindo ou dándolle un gústame a un
comentario ferinte ou inapropiado”.
O fundamental, por tanto, é acompañarlles e aconsellarlles, que non
controlar ou dirixir. Unha fórmula para iso, segundo Javier Pedreira, podería
ser interesarnos polos seus gustos, preguntarlles que ven na rede e por que
lles interesa determinado youtuber, xogo ou rede social. “Facer que
eles sintan, por así dicilo, responsables da túa formación. Ao final, se non
sabes que están a facer dificilmente podes aconsellarlles, mentres que se fomentas os aspectos positivos dos seus gustos, se sabes orientarlles, van
gozar tanto facendo o que lles gusta que non van ter tempo de buscar o lado
escuro da rede”, conclúe. Unha opinión que referendan desde a Oficina de
Seguridade Internauta, xa que se conseguimos incluír no noso diálogo cotián as
súas actividades online, os seus xogos ou os amigos cos que se
relacionan por internet “estaremos a obter moita información útil para previr
ou detectar un posible problema ao mesmo tempo que reforzamos a confianza
mutua, o que é moi útil para afrontar situacións de conflito”.
SafeSearch: unha vez
realizamos unha procura en Google, desde a pestana de configuración podemos
activar estar ferramenta para filtrar dos resultados das procuras o sexo e a
violencia explícita.
Modo restrinxido en YouTube: a
través del podemos limitar o acceso a vídeos non aptos para menores polo seu
contido violento ou sexual.
Controis parentales en Google Play: podemos requirir autenticación para realizar a compra de aplicacións e pór
restricións ás Apps que se poden descargar ou comprar desde o
dispositivo.
Configurar perfís restrinxidos en tabletas Android: a través deles podemos controlar o contido
ao que acceden os máis pequenos da familia, evitando o acceso a determinadas
webs e aplicacións.
A miña conta: a través
dela podemos xestionar tanto a privacidade como a seguridade dunha conta de
Google e controlar, editar ou borrar os datos asociados á mesma.