Antonio A. Márquez Ordóndez :: Si es por el maestro... nunca aprendo
Unha das preguntas máis importantes que debe dirixir o noso sistema
de educación debe ser "Como?" As formas, métodos e
modelos son a guía para propiciar os cambios, para alcanzar os "Que?"
e os "Para que?".
Por iso é que sempre que propoño algo tento ofrecer un Como para
que se poida pór en práctica na aula.
Hai unha semana aproximadamente, publiquei neste blog unha entrada
chamada "Maestros de Pedagogía Inclusiva:
Salid del "aulario!" e hoxe gustaríame dar algúns consellos a aqueles que na súa persoal
intimidade docente queren facelo.
Unha vez que tomes a decisión de saír do "aulario" o primeiro que
debes facer é valorar as túas propias opcións e as túas propias limitacións. A
posibilidade de ofrecer apoio educativo dentro da aula ordinaria esixe unha
gran cantidade de estratexias didácticas e un despregamento de recursos
docentes que tes que ter presente. Por iso, saír do "aulario" debe
ser unha decisión pautada, planificada, e ensaiada. Non é un cambio que se
produza da noite para a mañá, nin pola túa banda, nin por parte dos compañeiros
do centro que veñen sufrindo durante décadas do virus da falsa "liberdade
de cátedra".
Enuméroche os principais aspectos que debes ter presente
cando tomes a decisión:
- Asegúrache de que o Equipo Directivo coñece e respecta este
modelo de participación do alumnado con NEAE nas aulas. Non imos esperar a
que o promovan ou que o inicien, pero si está na nosa man proporlles a nosa
idea de cambio. Necesitamos un mínimo apoio desde a dirección para que o noso
cambio inclusivo progrese. Cando existen políticas do centro que manifesten un
achegamento á inclusión, os compañeiros acéptanas de mellor grao. E se ademais se recolle en Claustro e Consello Escolar moito máis aberto o camiño.
- Considera ao Orientador/a de referencia como un apoio que che
asesore na túa proposta. Pídelle consello, asesoramento, modelos de
aprendizaxe, boas prácticas de referencia... Pero sobre todo pide que medie en
todo o proceso que vas emprender. El é o responsable máximo de atención á
diversidade no teu centro e ten a obrigación de abrirche o camiño ante os teus
compañeiros. Desde aquí debemos solicitar a este orientador ou orientadora que
nos apoie de cara á participación do Equipo Docente na presenza, participación
e progreso dos nosos alumnos nas dinámicas das aulas ordinarias.
- Elixe a un alumno co que creas que o proceso de participación na
aula non será demasiado difícil. Comeza a experiencia con alumnos que
teñan dificultades específicas na aprendizaxe, con Adaptacións non
Significativas que che permitan un primeiro achegamento á docencia compartida.
Vive e goza esta experiencia, valora os proles e os contras que atopes. Propón
cambios durante o proceso. Aprende desde unha experiencia con poucas
complicacións. Xa as iremos complicando conforme suba o índice de inclusión no
centro.
- Aínda que o alumno debe ser o centro da acción educativa, ademais de
realizar unha adecuada elección do alumno, é moi importante elixir
correctamente ao profesor co realizarás a túa primeira experiencia de docencia
compartida. Como todo na vida, a túa primeira experiencia pode marcar
o destino do proxecto. Elixe unha persoa coa que teñas empatía, que consideres
que teña predisposición a colaborar e sensibilidade e comprensión cara á
participación de todos. Isto axudarache a debater, comprender e axustar toda a
túa experiencia para extrapolarla a outras situacións con docentes menos
"sensibles".
- Debes chegar a un consenso importante co docente titular en
canto ao papel que xogaredes ambos dentro da aula, os métodos que levaredes a
cabo na aula para que o ACNEAE participe, as formas de presentar as actividades
aos diferentes alumnos, as axudas que terá o titular cando o mestre de
Pedagoxía Inclusiva non estea na aula... Para iso lémbroche unha entrada deste
post onde aclaraba as diferentes formas de afrontar a Docencia Compartida, nunha escaleira de maior a menor grao de
inclusión dos alumnos. A coordinación debe ser o selo da vosa relación.
- Comeza cunha incorporación prudente á aula ordinaria, un
tempo que vos permita a ti, ao docente titular, ao grupo clase e ao teu alumno
elixido asimilar os cambios. Establece ao principio unha entrada á aula que non
exceda a sesión semanal, preparando adecuadamente esta sesión e alternándoa cos
apoios previos e posteriores que lle ofrecerás ao teu alumno en a Aula
de Apoio á Inclusión. Non esquezas que eses apoios deben virar ao redor da
participación do teu alumno na UDI do grupo clase. Cando os resultados arroxen
avances para todos, ve ampliando o horario de atención na aula.
- Decide en que área ou áreas se dará este proceso inclusivo. Elixe
sempre unha área na que te sintas cómodo prestando o teu apoio, tanto ao teu
alumno como ao resto do grupo clase. Sobre todo nos casos nos que o voso
traballo se desenvolva en Secundaria, xa que existen áreas moi técnicas e
específicas que escapan ao noso coñecemento. Si a área é coñecida por ti
achegarache seguridade á hora de expor estratexias para a eliminación de
barreiras, modificación da proposta curricular e asunción de roles de guía da
sesión cando fixese falta.
- Elixe a UDI na que realizarás o teu primeiro apoio dentro do
grupo. Estuda con antelación a UDI, debate co seu profesor o seu
proceso de implementación na aula. Coñece ben a tarefa, o produto final, as
fases polas que pasará, a secuencia de actividades e os seus correspondentes
exercicios. Planifica os apoios que necesitará o alumno para traballala co
maior índice de participación e progreso. Estes apoios, en principio, serán simultáneos:
en aula ordinaria e en aula de Pedagoxía Inclusiva como comentamos. Lembra que
estamos nun proceso gradual de cambio. Aínda que a nosa proposta sexa de escaso
apoio na aula ordinaria, estamos a dar pasos cara a adiante.
- É importante que nesta primeira experiencia inclusiva recollas
evidencias dos progresos do teu alumno con NEAE, pero tamén da
evolución do grupo e do grao de satisfacción dos docentes implicados. Isto
axudarache a abrir portas no futuro e marcar liñas directrices no centro que
propicien o cambio de mentalidades cara a culturas máis inclusivas. Sírveche de
diarios de campo, rexistros de observación, rúbricas que valoren os diferentes
niveis de desempeño de todos os alumnos; e sobre todos rúbricas que valoren o
grao de participación dos ACNEAE nas tarefas.
O mellor indicador para valorar o éxito da túa experiencia inclusiva é
"a felicidade do alumno".
Sempre ten ese criterio por diante dos demais.
Sempre ten ese criterio por diante dos demais.