Si non puido asistir a unha reunión, alguén lle pasará un resumo. Aí
acaban os beneficios destes ‘chats’ que incrementan a nosa dependencia do móbil
e impídennos desconectar do colexio.
Mercedes Capmany - El país
Si ten fillos en idade escolar, saberá do que falamos: ese activísimo
grupo de WhatsApp creado por algún proxenitor diligente
ao que se uniu pensando que é a forma idónea de estar ao día do que ocorre na
clase dos seus pequenos. O é? De entrada, e como tantos outros grupos de
mensaxería do móbil, nace co lastre de carecer dun propósito concreto. “Xorden
pola pertenza a unha contorna, e non por un obxectivo en particular”, explica a
psicóloga clínica Vanessa
Abrines, parte do
equipo de Psicoterapeutas.com. “Así, cada membro, ao non ser explícito o
obxectivo, leva a cabo a súa participación en función do que cre que é válido
para o grupo”. Isto explica que, ademais de información práctica relativa a
o cole (o resumo dunha reunión, a información sobre unha
excursión) cóense mensaxes do tipo “Alguén viu un xersei vermello?” que dan pé
a insólitos debates á unha da madrugada, acompañados do característico
silbidito.
Con todo, a falta de dirección inicial é propia de todos os grupos,
que aos poucos se van autorregulando. Na súa constitución, e como explica Luís
López-Yarto Erizalde, profesor de Psicoloxía Social e de Dinámica de Grupos en
a Universidade Pontificia Comiñas (Madrid) e autor de Dinámica de
grupos 50 anos despois, os membros dos novos grupos son como “unha
cuadrilla de nenos que salguen por primeira vez de casa” e necesitan un pai ou
líder que lles dirixa. Ao principio todo é ansiedade e tensión, ademais de
preguntas como “que fago aquí?”, “aceptaranme?”, ou “que é o correcto neste
grupo?”. Aos poucos o grupo vaise conformando e van xurdindo roles e temáticas
en función do que permite o grupo. Calquera temática será posible nestes
microchats instantáneos nos que, segundo Abrines, “proporciónase un medio fácil
e accesible onde relacionarse con outros” (e que, como te despistes dúas horas,
pódesche atopar con douscentos mensaxes pendentes).
Unha percepción
errónea dos demais
O primeiro “pero” a estes grupos radica en que no fondo estamos a
relacionarnos con descoñecidos, que se van a levar unha imaxe de nós baseada
unicamente nas mensaxes que difundamos en o chat. “Cando a
mensaxe é escrita, ao non verse a expresión facial de quen o escribe, as
conclusións de cada un son moito máis arbitrarias. É dicir: alguén pode ter
unha intención conciliadora, pero desde fóra pódese interpretar como agresivo
ou invasivo ao faltar a compoñente da comunicación non verbal”, di Abrines.
Isto pode levar a que uns pais etiqueten a outros como “o bordo” ou “o que non
se decata” de forma errónea e inxusta.
“Canto máis nos manifestamos nun grupo, máis opinións sobre nós
xeramos nel, en ambas as direccións”, advirte Abrines. No outro extremo, unha
escasa participación pode ser interpretada como indiferenza. “Non situarse ou
non intervir en realidade é situarse na non intervención. Iso pode vivirse como
unha falta de interese por parte dos demais, aínda que moitas veces sexa só
timidez ou prudencia”.
Impiden desconectar
O eterno soniquete do móbil, doutra banda, impide a desconexión, sequera
o fin de semana, respecto das obrigacións adquiridas cos fillos, os seus
deberes e mesmo a súa vida social, a miúdo moito máis activa que a dos seus
pais. Porque si o feito de desconectar do traballo considerámolo saudable, por
que non haberiamos de cortar co colexio, e dedicar o tempo libre a gozar dos
nosos fillos no ámbito da familia? Vanessa Abrines avisa de que cada pai e nai
deben “autorregularse e ser conscientes do seu nivel de tensión e do que o
orixina”. E recomenda que, “si vivímolo negativamente e como unha obrigación, o
mellor é que o silenciemos”.
Incrementan a
nosa dependencia do móbil
Independentemente do seu mellor ou peor funcionamento, o grupo de
o coletermina sendo outro máis no noso smartphone, coma
se o do traballo, os curmáns do pobo ou a cuadrilla do ximnasio non fosen
suficientes. Isto xéranos un enganche cada vez maior aos dispositivos, algo
pouco recomendable, sobre todo pola noite: “O visionado do móbil ou de calquera
outro dispositivo xera insomnio nocturno como consecuencia do impacto da
proxección da luz e da activación que produce no noso sistema nervioso”,
explica Dan Siegel, profesor de psiquiatría da Universidade de
California en Los Ángeles (UCLA).
O círculo da
porta do cole
Desde o sindicato independente do ensino público ANPE cuestionan seriamente o papel destes
grupos de pais. Xullo Díaz Escolante, presidente de ANPE Galicia, reporta unha
infinidade de queixas á súa organización multiplicadas polo que denomina “o
efecto WhatsApp”dos pais. “Pasamos do círculo á porta do cole ou da cafetaría
da esquina, a estes grupiños de pais, con todo o que supón o mal uso do mesmo”,
lamenta. Aínda que considera que poden ser unha boa ferramenta, sinala
presenciar usos pouco convenientes e mesmo destrutivos, como a “difusión de
rumores, as críticas a outros pais ou situacións de verdadeiro acoso a
profesores”.
Non é raro que estes grupos terminen como o rosario da Aurora. “En
multitude de ocasións, as rifas e diferenzas individuais dan lugar á ruptura do
grupo ou á súa separación, formándose entón outros grupos e subgrupos que
compensen a perda”, explica Belén Panadeiro, psicóloga sanitaria e
experta en grupos en o Instituto de Técnicas de Grupo e Psicodrama (Madrid). “Esta nova oportunidade de
crear un novo grupo máis saudable volveranos a levar a unha
espiral de desastres grupales si os erros non son recoñecidos e reconducidos,
xa que volverán reproducirse”. E, aínda que quedemos fatal, sempre hai tempo de
abandonar o grupo si levou a nosa paciencia ao límite. Abrines sinala que,
aínda que todos somos libres de estar ou non en un chat, o mellor é
irse con educación: “Igual que cando nos imos dun sitio físico despedímonos,
neste caso tamén é un bo costume o dicir adeus”. E non: iso non nos fará peores
pais.