Os expertos dan consellos para protexer aos nosos fillos do mal uso que fan das redes sociais a idades cada vez máis temperás.
El mundo
O seu fillo ten 10 anos e centos de amigos en Facebook? Non é o único, e
empeza a ser algo habitual cando até hai tan só un ano era algo excepcional.
"Cada vez son menores máis pequenos os que teñen acceso á tecnoloxía e
cada vez fan peor uso das redes sociais". Con esta frase resume María
Fernández, portavoz da Policía Nacional, a preocupación que teñen moitos pais
cando ven aos seus fillos coller o smartphone ou a tablet e navegar durante
horas polas inhóspitas redes cargadas de boas intencións e, tamén, de
delincuentes cibernéticos.
"Aos nenos hai que acompañarlles día a día en internet. Cando son moi
pequenos non deixamos que se vaian sós ao parque ou que falen con descoñecidos,
e isto hai que trasladalo ao mundo virtual. Tamén hai que ensinarlles
que non falen con descoñecidos en internet e, a medida que o menor vai
tendo máis responsabilidade e máis criterio, podemos ir delegando e deixarlles
sós cos seus perfís nas redes", engade María Fernández.
Facebook, Twitter, Snapchat e Instagram son as redes que máis usan os
menores para comunicarse e compartir información, fotos e vídeos do seu día a
día. Escriben o seu propio diario
en internet sen ser conscientes de que a súa intimidade é observada por miles
de persoas. Pero, están os menores preparados para protexer a súa intimidade? A
priori parece que non, porque é esa falta de reparo a que está na orixe de
moitos dos delitos que se cometen cos nosos fillos na Rede. A Policía recoñece
"que moitos menores non fan bo uso da súa intimidade. Soben imaxes
ás redes sociais con contido íntimo ou en actitude sexual e esas fotografías
son compartidas por outros menores sen o seu consentimento". É dicir,
están a cometer un delito.
O cyberbullying (acoso en internet) é un dos
delitos máis comúns entre menores. "Moitos deles comparten unha imaxe
íntima cunha persoa coa que teñen unha relación de parella e, cando rompen, esa
foto ou ese vídeo convértese nunha maneira de chantaxe", asegura a
portavoz da Policía Nacional. E para o acosado empeza unha roda difícil de
parar porque as redes están activas as 24 horas do día e a humillación non
termina cando salguen do colexio. Continúa na súa propia casa.
Cando o acosador é un adulto e hai un claro fin
sexual ao delito denomínaselle grooming. "Os menores
contactan con outros menores que son, en realidade, adultos enmascarados e
comparten contido íntimo", di a portavoz da Policía Nacional. "A
chantaxe comeza cando lles ameazan con publicar esas fotos comprometidas e,
para non facelo, pídenlles máis imaxes ou vídeos con contido sexual".
Isto enlaza con o sexting, terceiro delito máis común entre os
menores con perfís en redes sociais. Unha moda que consiste, precisamente,
en compartir imaxes ou vídeos con alto contido sexual e que se
converte en delito no momento no que son compartidas por outras persoas sen o
consentimento do autor. Contido que, por suposto, tamén serve para extorsionar
ou chantajear aos menores.
Está na nosa man, na man dos
pais, previr este tipo de situacións? Si, podemos facelo. No
momento que detectamos un delito hai que acudir inmediatamente á Policía. E,
previamente, debemos crear un clima de confianza cos nosos fillos. "É
importante que lles apoiemos e que saiban que si son vítimas dun
delito ou alguén lles está chantaxeando poden contarllo aos seus pais ou a
calquera adulto de referencia que teña o menor", insiste a axente
policial.
María Fernández asegura que "recentemente acudimos a un colexio para
dar unha charla sobre este asunto e foron as propias alumnas as que denunciaron
situacións de acoso". Por tanto, está á orde do día, e noso deber
como pais é saber que fan os nosos fillos en internet.
Segundo o último informe de Save the Children sobre
ciberacoso, "un de cada nove estudantes considera que sufriu bullying
nos últimos dous meses e un de cada sete recoñece ser vítima de ciberacoso.
Ademais, un de cada tres estudantes recoñeceu insultar a través de internet ou
móbil, e preto dun de cada 10 asegura ameazar a outro alumno". O estudo da
organización tamén apunta a que as mozas de entre 11 e 14 anos son as que teñen
maior probabilidade de ser vítimas de acoso escolar e ciberacoso.
QUE PODEMOS FACER PARA PROTEXER AOS NOSOS FILLOS?
1. Gústenos ou non, temos que ser pais tecnolóxicos: non
podemos estar desconectados e debemos acompañar ao noso fillo desde o momento
da compra do smartphone, cando se baixa aplicacións e cando crea os seus perfís
en redes sociais.
2. Debemos establecer unhas normas básicas de seguridade: crear
un código de acceso ao teléfono, coñecer con detalle as aplicacións que
se instala, as condicións desas aplicacións e a idade
mínima para utilizalas. Importante é, tamén, crear un contrasinal
seguro que vaiamos cambiando de forma periódica. E, por suposto, instalar todos
os programas de xestión parental e de seguridade oportunos.
3. Fixar cos menores unhas normas por escrito de
uso da nova tecnoloxía: para iso a Policía creou un contrato tipo que os
pais podemos asinar cos nosos fillos e que inclúe o noso compromiso de
"respectar a súa intimidade con amigos reais deixándolles espazo para
falar dos seus temas sempre que o fagan con respecto". Os nosos fillos deberán
"asumir que, ata que non sexan maiores, os seus pais coñecerán sempre
os códigos, contrasinais do seu teléfono e o seu mail, xogos, fotos, vídeos e
apps... para o seu posible supervisión". Ademais, establécense uns
horarios para evitar que os menores estean hiperconectados e puntualízase a
idade mínima para usar determinadas redes sociais. "Algunhas delas
(Facebook, Twitter, Instagram...), como outras plataformas online, teñen
marcadas unha idade mínima (13 ó 14) por algo: ou esperas a tela... ou deberías
compartir ese perfil con algún dos teus pais...", di literalmente a
Policía Nacional, que tamén pon sobre a mesa cuestiones tan evidentes como que
o menor non debe agregar nas súas relacións online a ninguén que non coñeza na
vida real.
Parece obvio pero non o é tanto si contamos o número de amigos que
ten o noso fillo en Facebook. Algúns, até máis de 200.De
verdade son 200 as persoas nas que confía e as que coñecen case ao
minuto onde está e con quen se está divertindo?
4. Inculcar a importancia do respecto na Rede: os nosos fillos
teñen que comportarse no mundo virtual da mesma maneira que na vida real: con
respecto. Deben coñecer, ademais, que está prohibido circular imaxes íntimas
doutros sen o seu permiso, insultar, faltar respecto diso e, por suposto,
chantajear. É dicir, a educación é a clave para que non se convertan en
potenciais acosados ou acosadores. "O novo usuario comprométese a non
utilizar internet ou o móbil para acosar, humillar, ofender ou molestar a
ningún compañeiro de clase, veciño ou coñecido. E non será cómplice desas
accións de ciberacoso, nin por reenviar, nin co seu silencio: pedirá aos seus
contactos ese mesmo respecto para todos", di literalmente o contrato que
elaborou a Policía Nacional para fomentar o bo uso das redes sociais.
5. Os menores deben coñecer a importancia de protexer a súa
intimidade: non se poden dar detalles íntimos sobre a súa vida nin
enviar documentos que poidan pór en perigo a súa integridade. Segundo o informe
de Save the Children, entre as condutas de acoso máis frecuentes atópanse: a
difusión de falsos rumores, o retoque de fotos de terceiros, o piratear outras
contas en redes sociais ou o roubo por identidade.
6. Os pais teñen que saber que fan e que ven os seus fillos en
internet. Para iso, instalaranse os filtros parentales oportunos e
repasarase o historial de navegación. Ademais, debemos revisar cos
menores as fotos e vídeos que teñen no seu aparello móbil e os documentos que
se comparten. Si algún deles pode ser prexudicial para eles agora ou no futuro,
a Policía recomenda borralo. Tamén podemos comprobar cos menores os comentarios
e fotografías doutros perfís que engadiron ao seu e preguntarlles si contan coa
súa autorización. Hai que explicarlles o perigoso que é o ciberacoso para que
nin o fagan, nin o permitan.
A revolución tecnolóxica é imparable e os nosos fillos xa se subiron a ela. É noso deber acompañarlles neste camiño,
educarlles e explicarlles os perigos aos que se enfrontan. O mundo
virtual pode ser tan daniño ou máis que o real si non anticipamos e previmos
comportamentos que, claramente, rexeitariamos no noso día a día pero que
nas redes sociais vólvense impunes grazas ao anonimato. Ninguén está a salvo de
ser vítima do ciberacoso, pero si de ter as ferramentas básicas para detectalo,
denuncialo e librarse del.
CONSELLOS DA POLICÍA
A Policía Nacional dá algúns consellos para que pais e fillos naveguen
seguros pola Rede. Estes son algúns deles:
FILTROS
Hai que instalalos para controlar o acceso aos contidos de internet dos
fillos.
COIDADO
É recomendable prestar atención para evitar os programas ou arquivos de
fontes non fiables.
PRECAUCIÓN
Instalar 'apps' rastreadoras de móbil e 'tablet' que permitan recuperar o
contido en caso de extravío.
'WEBCAM'
Hai que pór especial atención a este aparello: é recomendable pór un
parche, tirita ou celo para tapala e así previr o uso alleo da 'webcam' en
computadores e portátiles.
CONTRASINAIS
Coñecer os códigos de acceso do teléfono e do email do noso fillo para a
súa posible supervisión.
SÓ AMIGOS
Non agregar a ninguén que non coñezamos na vida real e desconfiar de todo o
que nos conten.
FOTOGRAFÍAS
Non tomar nin compartir ningunha imaxe íntima. No caso de que lle chegue
algunha ofensiva ou daniña, borrarémola e esixiremos que non se reenvíe.
'BULLYING'
Non utilizar as redes sociais para insultar ou acosar aos nosos amigos,
compañeiros de clase ou coñecidos.
CONTIDOS
Non compartir nunca material ofensivo con ninguén.
PAUTAS
Explicar e racionalizar cos menores o adecuado uso dos aparellos
electrónicos, evitar a "hiperconexión" ao móbil e internet e marcar
unhas pautas para previr as adiccións tecnolóxicas.
CONSUMO
Que os nosos fillos coñezan a importancia de saber comprar ou consumir ben
a tecnoloxía, tanto os aparellos e terminais como os xogos, arquivos ou
programas.
SEGURIDADE
Comprobar que os nosos fillos teñen ben configurados os seus perfís,
pechados ao seu círculo persoal, e que saíron das sesións de correo e redes
sociais si compartiron o dispositivo. Tamén é importante lembrar cuestións
básicas de seguridade en internet, como instalar un código de acceso no móbil,
cambiar os contrasinais con frecuencia e dispor dun antivirus.