Juan Cruz :: El país
Acabouse o Nadal, que inclúe os Reis; a substancia, desmentida polo extremo
uso do comercio, é o afecto; a xente regálase para regalarse á vez. E todo é
caro, menos o que queda da mirada dos nenos. Eles non coñecen aínda as estatísticas
nin os prezos da felicidade impostada que se exhibe nos escaparates e que logo
forma parte dos seus cuartos. Despois virán outras ambicións, a idade adulta,
as distintas versións brumosas da ruína. Di o poeta canario José Luís Pernas
que hai que buscarse unha esperanza para seguir vivindo. E iso é a vida, a
procura dunha esperanza para seguir vivindo.
Pero hai unha imaxe, escolar e adulta, que non nos deixa nunca, que é unha
fortuna e á vez unha ilusión retrospectiva que marca e executa a escultura de
néboa que é o futuro. A imaxe do mestre, ese home que levanta as persianas da
escola e que logo manexa, co saber de ensinar, co saber de aprender el á vez
que insignia, o momento máis importante de todos: cando a vida sitúase no
exacto momento en que todo pode ser posible ou todo pode fracasar.
Ese é o momento do mestre; os pais fóronse a traballar, despedíronse deles
mesmos, e ti xa es pupitre e encerado, e un home ou unha muller falando desde
un altillo, xunto a un mapa, á beira dun tinteiro vello, xunto a un encerado;
ou ben todo é novo e o mestre leva un iPad, un móbil, un power point, esas
cousas, e ti tomas notas en cada un dos soportes que foron variando co tempo.
Instrumentos á parte, a imaxe é a mesma: esa persoa, home ou muller, que abre
a aula, dá ao botón da luz, disponse a dicirnos o que sabe, calma a algarabía
con historias que ti non coñecías. É o momento en que aínda non miramos con
cinismo o que pasa ou o que nos din. Somos alumnos, o mestre ou a mestra están
a dicirnos por onde se vai aos ríos, aos libros, é o maior dos afectos:
ensinar.
E despois vén a gratitude, nunca o esquecemento. Desde hai uns días circula
pola Rede unha das imaxes máis emocionantes desta historia. Circula por aí esa
imaxe, pero circula tamén polas nosas veas. Un mestre francés, o señor Donnat,
deixa a aula, pasea cabeza abaixo polo carreiro que abriron centenares de raparigos
que son ou foron os seus alumnos; leva na man unha bolsa de papeis, agasallos
seguramente, os aplausos acompáñano ata que o carreiro se acaba e para el ábrese
o futuro, que xa ten tanto pasado; detrás queda un futuro perfecto, que el
axudou a cimentar.
É inevitable que ese nome propio, o dun francés calquera que ademais é
mestre, confúndase co nome que está na nosa memoria dos mestres, don Emilio,
don Domingo, don Luís, a señorita Meca… Quen non ten ese nome que agora
aplaudimos, facéndolle corredores, desde a memoria, a quen nos ensinou a
deletrear a palabra aprender.