A metade dos nenos españois con 11 anos xa ten un móbil, e o 96% dos
adolescentes de 15.
El país
Chámase Miguel, ten once anos, cursa 1º de ESO nun colexio de Requena
(Valencia). Un mozo normal si non fose porque é o único xunto a outro
compañeiro dos 23 alumnos da súa clase que non ten un móbil. A súa nai Beatriz,
profesora de primaria, explica que, a pesar das queixas reiteradas do seu fillo
e a presión da contorna, resístese a comprarlle un móbil porque cando dispoñen
dun terminal “perden creatividade, vólvense máis sedentarios, e deixan de ler
ou facer deporte”.
O caso de Miguel e o seu desexo de ter un
teléfono intelixente (smartphone) non é único. O uso do móbil é cada vez
máis precoz entre a poboación infantil. O 50,9% dos nenos españois de 11 anos
xa dispón un móbil, unha proporción que crece até o 93,9% entre os de 15
anos, segundo a Enquisa sobre
Equipamento e Uso de Tecnoloxías de Información e Comunicación nos Fogares
correspondente a 2016, que elabora o
Instituto Nacional de Estatística.
A penetración do móbil entre a poboación infantil (de 10 a 15 anos)
creceu case tres puntos no último ano e pasou do 67% de media en 2015 ao 69,8%
en 2016. Trátase do terceiro ano consecutivo no que crece o uso dos smartphones
entre menores, xa que repuntó 3,5 puntos en 2015 e 0,4 en 2014.
O tramo de idade onde se observou un maior
crecemento foi precisamente o dos 11 anos. Si hai un ano, o 42,2% dos menores
con esa idade dispuñan dun móbil, agora esa proporción supera o 50%. O gran
salto de acceso ao móbil prodúcese precisamente a partir dos 10 anos, xa que
apenas á cuarta parte dos nenos (25,4%) desa idade ten un terminal,
duplicándose cando cumpren 11 anos, o que dá a entender que entre os pais
púxose esa barreira maioritariamente para permitir aos seus fillos que dispoñan
de móbil propio.
O acceso dos menores aos móbiles
non está exento dunha polémica que os novos datos do INE non fan senón alimentar, porque
ademais corroboran que España é un dos países da UE no que os menores acceden
antes ao móbil, máis de dez puntos por encima de países como Alemaña, Reino
Unido, Italia ou Francia.
A que idade debe manexar un neno un smartphone ou unha tableta? O
estudo Menores de Idade e Conectividad Móbil en España realizado
polo Centro de Seguridade en Internet para os Menores, integrado no programa
Safer Internet da Comisión Europea, ten unha resposta moi clara: “Canto antes,
a condición de que isto suceda co acompañamento dos seus pais e estes estean
decididamente implicados na súa formación”.
Segundo este estudo, a conectividad móbil e o descenso na idade de
inicio, “poden facilitar aos pais o traballo cos máis pequenos”, e o seu
control con fins educativos que xa non poden realizar cando os fillos son
adolescentes e móstranse moi remisos a permitir que os seus pais lles controlen
a súa actividade en Internet ou accedan aos seus perfís nas redes sociais.
Javier, xornalista, de 40 anos, non desexa que o seu fillo Pablo, de 9
anos, teña un móbil até dentro duns anos pero recoñece que llo comprará “si na
súa contorna presiónanlle para que o teña”. “Non atopo que na balanza para
permitir que o meu fillo dispoña dun móbil pesen máis os beneficios que as
complicacións. A parte positiva é que o podes ter localizado en todo momento
pero hai moitos perigos como o ciberacoso ou a pederastia que non che
compensan. Pero tampouco quero que o meu fillo sexa un marxinado. Está claro
que si todos os seus compañeiros de clase tivéseno, non tería máis remedio que
regalarllo”.
Os datos do INE proban que a sociedade española no seu conxunto é máis
receptiva que outras dos países da nosa contorna á hora de pór un móbil en mans
dun menor. A mellor proba é que é o agasallo máis demandado en aniversarios,
Primeiras Comuñóns ou festas do Nadal, segundo as análises de mercado dos
grandes almacéns que pon o foco das súas campañas publicitarias para nenos e
adolescentes cada vez máis nestes produtos
“Todo o mundo quere regalarlle un móbil aos nenos. Pero hai que
resistirse porque non cabe dúbida de que o móbil lles crea unha terrible
dependencia, failles sedentarios. A miña filla Branca, que agora ten 16 anos,
conseguiu que lle désemos un móbil aos 12 e deixou de ler e está a desexar
chegar a casa e porse a interactuar cos seus amigos en lugar de facer outras
cousas. Polas noites, escoito desde a súa habitación o son dos WhatsApp que
recibe. Non quero que iso lle pase a Miguel, prefiro que siga lendo cómics ou
saíndo coa súa bici BMX a dar saltos en lugar de estar todo o día enganchado á
pantalla”, sinala Beatriz.
Outro dato que apuntan os operadores de telefonía que puido axudar ao
incremento do uso de móbiles por menores e adolescentes son os novos paquetes
converxentes (fixo, móbil e Internet) que se popularizaron nos últimos anos e
que ofrecen liñas móbiles adicionais gratis ou aínda prezo máis alcanzable.
"Os pais prefiren esta fórmula porque é máis alcanzable que a de recargar
unha liña de prepago e ademais poden ter un mellor control do uso que fan os
seus fillos", indica o portavoz dunha compañía.
Uso universal do computador
Os chamados nativos dixitais, a xeración que creceu con Internet,
déixase notar na elevada proporción do uso de tecnoloxías de información pola
poboación infantil. O uso de computador entre os menores é practicamente
universal (94,9%), mentres que o 95,2% utiliza Internet. Por vez primeira, o
número de menores usuarios de Internet supera ao de computador, debido en gran
parte ás conexións á Rede en mobilidade con smartphones ou
tabletas.
Por sexo, as diferenzas de uso de computador e de Internet apenas son significativas,
como en anos anteriores. A taxa de uso de computadores sitúase en ambos os
sexos por encima do 95%. Tamén se aproximou entre os dous sexos a taxa de
dispoñibilidade de teléfono móbil, onde máis diverxencias había. En 2015, a
disposición de móbil nas nenas superaba en máis de cinco puntos á dos nenos e
en 2016 reduciuse a 2,1 puntos.
Penetración da Internet
Con carácter xeral, a enquisa do INE sinala que o 81,9% dos fogares
españois ten acceso á Rede en 2016, fronte ao 78,7% do ano anterior. En España
xa existen máis de 13 millóns de vivendas familiares con acceso a Internet.
O principal tipo de conexión a Internet por banda ancha é o
establecido a través dun dispositivo móbil cun 80,1% das vivendas con acceso. A
continuación sitúase a liña ADSL (48,3% das vivendas con acceso), a rede de
cable ou fibra óptica (37,5%), outras conexións fixas de banda ancha –vía
satélite, WiFi público ou WiMax– (8,1%) e as conexións móbiles de banda ancha –
vía modem USB ou cartón – (6,6%). Cabe destacar o descenso en máis de 10 puntos
na conexión por ADSL respecto ao ano anterior, e os incrementos en rede de
cable ou fibra óptica (9,6 puntos máis) e en dispositivos de man (3 puntos
máis).
En canto ao uso, máis de 27,7 millóns de persoas, o 80,6% da poboación
de 16 a 74 anos, utilizou Internet no tres últimos meses. Esta cifra supera en
1,9 puntos a do ano anterior. O dispositivo máis utilizado para conectarse
desde calquera sitio a Internet é, con moito, o teléfono móbil (o 93,3% dos
internautas), seguido do portátil (57,8%), o computador de sobremesa (45,4%) e
a tableta (41,5%). Tamén son citados a Smart TV (16,3%) e outros dispositivos
móbiles (11,7%). Ás persoas que declararon utilizar unha Smart TV para
conectarse a Internet preguntóuselles as actividades realizadas con tal
dispositivo. O 71,7% declararon “ver películas ou vídeos” e “ver TV emitida por
Internet” (63,4%).
O segmento de usuarios intensivos (os de uso diario) roza os 23
millóns de persoas, o que representa o 66,8% da poboación de 16 a 74 anos. É
dicir, dous de cada tres acodes de 16 a 74 anos conéctanse a Internet a diario.
CAE O USO DO DVD
O 77,1% dos fogares con polo menos un membro de 16 a 74 anos dispón de
computador no ano 2016, porcentaxe lixeiramente superior (+1,2 puntos) ao do
ano pasado. O resto de produtos tecnolóxicos (TIC) investigados na enquisa este
ano mantense nos niveis de 2015 ou experimenta unha baixada, como o vídeo e o
DVD.
O 99,3% dos fogares dispón de teléfono (fixo ou móbil). O 75,9% ten
ambos os tipos de terminais. Un 2,6% dos fogares dispón unicamente de teléfono
fixo, mentres que un 20,8% ten exclusivamente teléfono móbil para comunicarse
desde o fogar. A implantación do teléfono móbil mantense nos mesmos niveis que
en 2015 (96,7% dos fogares).