Inclusión fronte á diversidade nas aulas



A diversidade do alumnado fai que sexa necesario crear un proxecto de escola que atenda á inclusión. O docente de Pedagoxía Inclusiva Antonio Márquez dá as claves para conseguilo grazas á a implantación do Deseño Universal da Aprendizaxe (DUA).




EDUCACIÓN 3.0


A diversidade que nos atopamos nas aulas cada vez é máis latente e non se reduce aos estudantes con necesidades educativas especiais, senón á colectividade do alumnado, debido aos cambios culturais, sociais e económicos.

Aprendices visuais, nenos con talentos, alumnado estranxeiro, de contextos desfavorecidos, con estilos de aprendizaxe variados, con falta de motivación na escola e un exceso de motivación nos recursos tecnolóxicos… Todos eles conforman un crisol difícil de atender desde un modelo de currículo único, homoxéneo e maxistral.

Por iso, cada vez máis docentes comezan unha nova etapa na que se sinten desbordados pola diversidade das súas aulas e non saben como afrontala desde o modelo de ensino unificado.


A escola inclusiva do futuro
A escola debe reaccionar a estes cambios e ofrecer un marco de ensino-aprendizaxe que se adapte aos estudantes e sexa válido para uns e para outros; un marco para a presenza, participación e progreso de todo o seu alumnado. É o que denominamos escola inclusiva: aquela que asume e respecta a diversidade, aprende dela e a aproveita como fonte de aprendizaxe e enriquecemento nas súas aulas.

Así, para que unha escola sexa inclusiva debe ofrecer, desde o meu punto de vista, tres elementos esenciais:
Metodoloxías activas: fomentan a participación de todo o alumnado e favorecen a implicación de diferentes formas á hora de afrontar unha tarefa, un reto, proxecto espertando os seus intereses e motivacións. A fonte primaria da aprendizaxe.
A aprendizaxe cooperativa: fonte de andamiaje ante as formas de abordar un reto. As denominadas ‘redes de iguais’ son esenciais para que todo o alumnado poida afrontar probas situándose na súa ‘zona de desenvolvemento próximo’ e apoiándose na forza colectiva do equipo.
O ensino multinivel como máxima expresión de currículo flexible: outorga ao alumnado diferentes niveis de complexidade na realización das actividades e exercicios. Banzos desde os que situarse para afrontar retos superiores de pensamento. É dicir, un currículo para todos.

Este tres elementos permiten cumprir o primeiro principio de o Deseño Universal para a Aprendizaxe (DUA), denominado tamén Principio de Implicación do Alumnado.


Que é o DUA?
DUA é unha proposta xeral de axuste do currículo que permite a accesibilidade universal, minimizando ou eliminando as adaptacións curriculares. En primeiro lugar, denomina ao currículo como ‘discapacitante’ ao situar o foco da problemática nas barreiras á participación que propón cando non se ten en conta a diversidade do alumnado.

En segundo lugar, ademais de establecer o primeiro Principio de Implicación para favorecer alternativas que motiven, estimulen e retroalimenten ao alumnado, o DUA suxire que calquera actividade se deseñe con múltiples formas de presentación para que poida ser comprendida e asimilada por estudantes con diferentes modos de procesar esa información.

Por último, considera que o profesorado sexa o suficientemente flexible no deseño dunha actividade para que expresen as súas aprendizaxes e bríndeselles a oportunidade de elixir a mellor maneira de facelo.

Este tres principios do DUA baseados na alternativa e a elección deben ser incluídos en todos os modelos didácticos elaborados por calquera docente, independentemente do alumnado que teña nas súas aulas.


A tecnoloxía e o DUA
Para compatibilizar o DUA co traballo do profesorado faise imprescindible o uso das ferramentas tecnolóxicas. Por iso, deseñei a Roda do DUA, onde podemos atopar preto de cen aplicacións ou páxinas web que permiten ofrecer ese currículo alternativo.

Así mesmo, o deseño de actividades realmente universais é complexo e laborioso. Os docentes deberían enfrontarse a este traballo de maneira colectiva e colaborativa, planificando as súas actividades e exercicios universais cunha visión de futuro e para un uso compartido nas redes de profesionais do mesmo ámbito.

Para estimular e animar ao profesorado que queira achegarse a estes modelos accesibles universais, tamén elaborei un Pack DUA Básico onde poden facer as súas primeiras aproximacións ao DUA e comprobar como, cos mínimos axustes realizados desde o inicio nos seus deseños didácticos, lograrán que participe a a maior parte do seu alumnado e, así, derrubar as barreiras máis elementais que poidan levar incorporadas.


Si es por el maestro ... ANTONIO MÁRQUEZ













Seguinte
« Prev Post
Anterior
Next Post »