Luz Rello :: Change dyslexia
Por que a dislexia e as faltas de ortografía están relacionadas?
A partir desta interrogante, queremos explicar as razóns principais polas
cales a dislexia e as faltas de ortografía vincúlanse directamente entre si. Ademais
de responder estas dúbidas, daremos a coñecer as características específicas
dos erros ortográficos que cometen as persoas con dislexia e, por último,
tentaremos aclarar o motivo polo cal as faltas de ortografía de quen son
disléxicos, non son comparables desde un punto de vista cognitivo, con respecto
aos que non o son.
Dislexia e Ortografía: En que van da man?
Para empezar, a dificultade específica de aprendizaxe máis frecuente é a
dislexia. Actualmente, esta afecta a un 10% da poboación, e aínda que ten un
fundamento neurolóxico, non ten relación coa intelixencia.
Fronte a esta realidade, segundo a Organización Mundial da Saúde (OMS), a
dislexia está definida non só como un trastorno específico de lectura, senón
tamén de escritura. Iso é así, xa que unha das manifestacións da dislexia
débese precisamente á baixa calidade léxica dos escritos realizados polas
persoas con dislexia, é dicir que teñen unha maior taxa de faltas de
ortografía.
De feito, nunha análise empírica de textos escritos por disléxicos, o
investigador Sterling [1], observou que as persoas con dislexia cometen
máis faltas de ortografía ao longo de toda a súa vida; mesmo tratandose de
adultos adestrados. Noutras palabras, incluso a poboación adulta con dislexia
que recibiu tratamento, comete máis faltas de ortografía nos seus escritos que
aquelas sen dislexia.
Descubrindo a tipoloxía dos erros
Nunha análise comparativa entre erros escritos por persoas con dislexia en
inglés e español, púidose observar que a distribución da tipoloxía dos erros é
similar, tanto no tipo de erros, é dicir; substitución, omisión, adición, e
transposición de letras, como na frecuencia dos mesmos.
Así mesmo, dúas análises independentes tanto para inglés como para español,
de dous corpus compostos por textos escritos por persoas con dislexia, demostra
que os erros ortográficos escritos por aqueles que teñen dislexia se solapan
cos erros ortográficos dos que non teñen; feito que fai aínda máis difícil a
súa detección, parecendo que as faltas de ortografía das persoas con dislexia
débense á ignorancia da lingua en que se escribe, en lugar dun trastorno
neurológico.
A dislexia e o recoñecemento dos erros
Existen varios estudos en diversas áreas como a neuroloxía, a psicoloxía e
a interacción home-máquina, que demostran que un dos indicadores das persoas
con dislexia ten que ver coa dificultade de recoñecer palabras e de percibir
conscientemente os erros ortográficos que escribiron. Por exemplo, as
dificultades no recoñecemento de palabras non só están presente en nenos con
dislexia, senón que tamén se mantén en adultos que teñen leste mesmo trastorno.
Con respecto á dificultade de recoñecemento de palabras, as persoas con
dislexia teñen un comportamento diferente cando se trata de poder recoñecer os
erros ortográficos. Por exemplo, en dous estudos realizados con 122
participantes, 61 deles con dislexia diagnosticada, utilizouse tecnoloxía de
seguimento ocular, coñecida como eye-tracking. O exercicio
consistiu en que os participantes debían ler textos con diferentes taxas de
faltas de ortografía que oscilaban entre o 0%, 8% e 16%.
Este estudo revelou que para as persoas con dislexia, os textos con
erros non producen ningún efecto significativo na súa comprensión porque
non perciben os erros conscientemente, e por tanto isto non inflúe na
comprensión do texto. Pero para as persoas sen dislexia, as faltas de
ortografía provocaron unha diminución na comprensión do texto.
Os erros ortográficos poden afectar negativamente no currículo académico
dos estudantes, pois poden levar a obter cualificacións máis baixas durante a
etapa escolar e universitaria. Sumado a iso, minan a imaxe das persoas con
dislexia facéndoos parecer menos intelixentes e máis despistados que os demais.
Por isto, é pertinente facer fincapé en que os erros ortográficos das
persoas con dislexia, a pesar de ter unha aparencia parecida aos das persoas
sen dislexia, teñen un fundamento neurolóxico; razón pola cal os disléxicos
teñen máis dificultades en recoñecelos de forma consciente.
Para tentar mellorar o escenario actual, sería importante que estes datos
empíricamente validados fosen tomados en conta ao momento de avaliar e valorar
a un alumno con dislexia en función das súas faltas de ortografía.
- Sterling, M. Farmer, B. Riddick, S. Morgan, and C. Matthews. Adult
dyslexic writing. Dyslexia, 4(1):1–15, 1998.